Bij zoet past zoet. Zeker als dat zoet een dessert is, als slot van een speciaal etentje. Een toetje op zich is al een feest, maar het wordt extra bijzonder met een dessertwijn erbij. En er zijn veel verrassende, verrukkelijke combinaties te bedenken.
Om het beste uit de combinatie toet en wijn te halen, is er één belangrijke tip: voorkom dat het geheel te zoet wordt. Dus als de wijn uitgesproken zoet smaakt, houd het gerecht dan friszoet. Bijvoorbeeld door er géén extra poedersuiker over te strooien of door in plaats van gezoete, nu eens ongezoete slagroom erbij te geven. Het totaal blijft dan beter in balans. Bij extreem zoete toeten vallen zelfs de zoetste wijnen in het niet.
Net zoals bij alle wijn-spijs-combinaties ga je ook nu weer op zoek naar harmonie. Dus stel je eerst vast of het gerecht licht of vol is en hoe het in je mond aanvoelt: zacht of 'crispy'? Vanilleroomijs met witte-chocoladesaus is vol en zacht; citroensorbetijs daarentegen licht en knisperend. Vervolgens ga je op zoek naar de wijn met dezelfde eigenschappen. Bij roomijs met chocoladesaus wordt dat bijvoorbeeld een zoete Muscat, Eiswein, Sauternes of Rivesaltes Ambré. En bij de frisse smaak van sorbetijs Moscato d'Asti.
Mousse, bavarois, custard, pudding en roomijs zijn er in veel smaken, variërend van een frisse sinaasappelbavarois tot een krachtige chocolademousse met specerijen. Wat structuur betreft lijken deze desserts op elkaar: ze zijn zacht en romig. De meeste zoete wijnen zijn zacht en rond, dus dat combineert makkelijk. Voor de 1+1=3-sensatie kun je nu op de aroma's gaan letten en zoeken naar een wijn die dezelfde aroma's heeft als het gerecht. Soms lukt dat.
| Bavarois, mousse, pudding, roomijs - aroma's | Zoete wijntip |
|---|---|
| Amandel | Verduzzo unoaked - Pass the cookies! Vin Santo |
| Bitterkoekjes | Moscatel Muscat Verduzzo unoaked - Pass the cookies! Vin Santo |
| Chocolade, wit | Rivesaltes Ambré Banyuls blanc |
| Chocolade, donker | Moscatel PX-sherry |
| Citrus | Riesling beerenauslese, Eiswein |
| Exotisch fruit als passievrucht, mango | Jurançon Moelleux |
| Geel/oranje fruit als perzik, ook mango | Coteaux du Layon (Chenin Blanc) |
| Gember | Gewurztraminer |
| Rood fruit | Fruitige Banyuls Black Muscat Brachetto d'Acqui |
| Rozijn | Moscatel Cream Sherry |
| Vanille, custard | Chenin Blanc Muscat de Frontignan, de Rivesaltes enz |
| Walnoot | Moscatel Aged Tawny Port Cream Sherry |
Een gelei, 'drilpudding', is ook zoet, maar wat steviger van structuur. Daarbij past een zoete wijn met iets meer bite of eentje met koolzuur, bijvoorbeeld een rosé champagne demi-sec. In een trifle worden custard, vers fruit en jelly gecombineerd. Verrukkelijk met een Sauternes of Monbazillac.
Verse vruchten en salades van vers fruit zijn populaire nagerechten. Lekker en licht en,wat ook meespeelt, vers fruit voelt minder zondig dan suikerrijke toetjes. Dat wordt weer een beetje anders als je er een dessertwijn bij drinkt. Niet alleen vanwege de wijn, maar ook omdat vers fruit vaak net niet zoet genoeg is om een harmonieus geheel met de zoetere dessertwijn te vormen. In dit geval kun je beter een milddroge of lichtzoete wijn kiezen of het fruit op smaak brengen met bijvoorbeeld suiker, honing, gembersiroop of ingekookte aceto balsamico.
| Puur fruit | Droge of lichtzoete wijn | Puur fruit + garnituur | Zoete wijn |
|---|---|---|---|
| Aardbei | Riesling | Aardbeien met aceto balsamico en poedersuiker | Pinot Gris d'Alsace Vendanges tardives |
| Ananas | Muscat d'Alasce | Gegrild met poedersuiker | Botrytised Semillon |
| Appel | Appelcider Asti Spumante |
Appelmoes met kaneel | Moscatel Tokaji Aszú |
| Druif | Clairette de Die Moscato d'Asti |
Druivencompote | Muscat de Beaumes de Venise |
| Framboos | Prosecco | Frambozengelei | Champagne Rosé demi-sec Black Muscat |
| Kers | Mollige Merlot | Kersenbonbon | Ruby Port Banyuls, fruitige stijl |
| Lychee | Gewurztraminer | Lychee gedoopt in chocolade witte | Gewurztraminer d'Alsace Vendanges tardives |
| Perzik, mango | Jurançon sec | Gegrild oranje fruit | Jurançon Moelleux |
Een tafel vol met zoet. Chocoladetaart, vanilleijs, fruitsalade, kwarktaart, notencake... Een en al feest, maar als wijn heb je het bij zoveel uiteenlopende smaken moeilijk. Een halfzoete wijn met wat frissigheid is de beste keus, die past bij bijna alles. Denk aan een Riesling Auslese of Asti Spumante.
Door zelf te mixen kun je een 'wijn' maken die perfect past bij je dessert. Denk bijvoorbeeld aan een basis van witte wijn waaraan je een scheut crème de cassis toegevoegt voor bij een salade van zomervruchten. Of witte (mousserende) wijn met amaretto voor bij amandelgebak, oliebol en appelbeignet.
Zoete wijnen zijn leuk om cadeau te geven en te krijgen. Wel handig als je weet hoe hij smaakt en waar hij bij past. Tip: als je hem zelf weggeeft, hang dan een mooi label met de smaak en serveertip om de hals van de fles. Cadeau compleet.
| Wijn | Smaak | Lekker bij |
|---|---|---|
| Banyuls Rood ook: Maury |
rood fruit, kracht, zacht | chocolade met of zonder rood fruit |
| Banyuls Wit | gedroogd fruit, kracht, zacht | tiramisu, cappucinomousse, witte chocolade |
| Botrytised Semillon | mollig, abrikoos(confiture), kokos | oranje-vruchtenvlaai, tarte tatin |
| Brachetto d'Acqui | mousserend, zoet, rood fruit, geurig | bosvruchten(taart) en/of (chocolade)ijs |
| Cider | mousserend, rins, appel, peer | flensje, appeltaart, appelbeignet |
| Clairette de Die | mousserend, druivig, off-dry tot halfzoet | tarte tatin, gevulde appel |
| Coteaux du Layon | rijk, honing, fluweel, complex | geflambeerd citrusfruit, cheesecake |
| Eiswein | intens, exotisch, friszoet | vers (geroosterd) fruit, ijs |
| Jurançon Moelleux | friszoet, exotisch, pittig | exotisch fruit, blanc manger, gemberparfait |
| Muscat de Beaumes de Venise, Frontignan, Rivesaltes, etc. |
druivig, vol, zacht, zoet | ijs, fruit, niet te zoete taart |
| Prosecco | mousserend, friszoet, fruitig | sorbetijs, fruit |
| Pedro Ximénez/ PX-sherry, Moscatel |
dik, rijk, zwart, rozijn, vijg | chocolade met specerijen, spekkoek, kopje espresso |
| Port, ruby | rood fruit, kracht, zacht | desserts met chocolade en/of rood fruit |
| Port, ruby | gedroogd fruit (vijg, dadel), noten, kracht, zacht | notenijs, dadelcake, mokkaparfait |
| Recioto della Valpolicella | vol, rijk, rijp fruit | kruidige rood-fruit-desserts |
| Riesling Auslese ook Beerenauslese, Vendange Tardive |
mollig, friszoet, fijn zuur, opwekkend | fijne desserts met appel, met ananas, aardbeien, knapperig gebak met room |
| Sauternes ook: Barsac, Monbazillac etc. |
velours, honing, oranje fruit, noten | pijnboompittentaart, amandelijs, exotische desserts |
| Tokaji Aszú | rond, gedroogd fruit, noten, spannend zoet-zuurspel |
abrikozentaart, crème brulée, soufflé met gekonfijt fruit |
| Vin Santo | zoet met rins kantje, rozijn, noot | cantuccini (Italiaanse koekjes), kletskoppen, wentelteefjes |
Muscat, Moscato, Moscatel
Er is geen een wijn waarin je zo duidelijk druiven proeft als in een muskaatwijn. Hij ruikt en smaakt naar de rijpe muskaatdruiven die je uit de hand eet. Er bestaan verschillende soorten muskaatdruiven en ook diverse muskaatwijnen. Bijvoorbeeld de zoete, goudgele Muscat de Beaumes de Venise uit Frankrijk die heel goed bij allerlei romige desserts met geel en oranje fruit past. Of de mousserende, laag alcoholische Moscato d'Asti uit Italië die het bij vers fruit goed doet. De amberkleurige, krachtige Moscatel uit Spanje is echt een wijn om met een notentaart of chocoladetoetje te combineren.
Geen zin in zoet-zoet? Ga dan voor een lichte, frisse dessertwijn als een mousserende rosé, wel fruitig en frivool maar niet mierzoet. Dat geldt ook voor sommige Rieslings, droge Muscats en appel- en perencider. De geurige aroma's van het fruit geven een zoete smaakindruk, maar de wijn zelf blijft lekker fris hangen.
Natuurlijk kun je ook voor het contrast gaan. Zoete wijnen zijn heerlijk bij uitgesproken hartige zaken als kaas of paté. Dit zijn echte kaas-klassiekers:
Munster & Gewurztraminer
Stilton & Vintage Port of LBV Port
Roquefort & Sauternes
Oude Goudse brokkelkaas & Colheita of Aged Tawny Port
Ook klassiek: foie gras & Sauternes.
| Cheesecake met ananas | Jurançon Moelleux |
| Crème Brûlée | Tokaji Aszú |
| Flensjes | Cider |
| Kersenbonbons | Maury |
| Limoensorbet | Prosecco |
| Mangobavarois | Coteaux du Layon |
| Mokkamousse | Aged Tawny Port |
| Notentaart | Vin Santo |
| Rood-fruit-soep | Brachetto d'Acqui |
| Spekkoek | PX sherry |
| Tiramisu | Cream sherry of Moscatel |
| Trifle | Sauternes |
| Verse aardbeien | Riesling Auslese |
| Zabaglione | Verduzzo |
